Литературный обзор водных жесткокрылых (в широком понимании) Самарской области был дан в специальной работе (Литовкин, 2012). Позже к перечисленным в ней добавились еще четыре публикации (Литовкин, Сажнев, 2012, 2016; Литовкин и др., 2013; Prokin et al., 2015). Сведения о Chrysomelidae и Curculionidae области почерпнуты из Исаев и др. (2004), Исаев (2007) и Кадастр... (2007).
Приведенный ниже список основан на коллекционном материале, большая часть которого была изучена автором. Помимо собственных многолетних сборов был обработан значительный материал из коллекций А.С. Тилли и И.Н. Гореславца, а также некоторые интересные находки А.Е. Кузовенко и Д.В. Магдеева. Определение материала проведено автором. В случае необходимости к помощи привлекались узкие специалисты, отечественные и зарубежные. Сборы Т.А. Чужековой были изучены В.Г. Дядичко.
В список включены виды, отмеченные в границах Самарской области. В квадратных скобках приводятся виды, найденные на прилежащих территориях на расстоянии порядка 10 км от ее границ. Новые для области виды помечены звездочкой. Виды сгруппированы в систематическом порядке, согласно классификации и номенклатуре актуальным на конец 2017 года. Для удобства чтения названия подсемейств, триб и т.д. опущены. Отдельно представлен список видов, известных только по литературным данным.
Всего на январь 2018 года список включает 235 видов водных жесткокрылых из 18 семейств и трех подотрядов (без учета 17 видов наземных водолюбов), а также 14 видов с соседних приграничных территорий. 77 обнаруженных нами видов ранее в области не регистрировались. Названия нескольких видов по разным причинам не установлены, в их числе есть новые для науки таксоны. Нахождение еще 22-23 видов, приводимых в литературе, требует подтверждения коллекционным материалом. Без сомнения, представленный список далеко не полон и в дальнейшем будет расширяться и уточняться. Аннотированная версия списка готовится к публикации.
В феврале 2018 года вид
Dytiscus circumflexus Fabricius, 1801 был заменен в списке на Dytiscus thianschanicus (Gschwendtner, 1923).
По новым данным (Сажнев и др., 2010; Прокин, 2018) плавунец Dytiscus circumflexus Fabricius, 1801 не встречается на территории России, за него здесь принимался D.
thianschanicus (Gschwendtner, 1923). В список внесена соответствующая поправка.
Подотряд Myxophaga Crowson, 1955 | |
Семейство Sphaeriusidae Erichson, 1845 | |
1 | Sphaerius acaroides Waltl, 1838 * |
Подотряд Adephaga Clairville, 1806 | |
Семейство Gyrinidae Latreille, 1810 | |
1 | Gyrinus (Gyrinulus) minutus Fabricius, 1798 |
2 | Gyrinus (Gyrinus) aeratus Stephens, 1835 * |
3 | Gyrinus (Gyrinus) marinus Gyllenhal, 1808 |
4 | Gyrinus (Gyrinus) natator Linnaeus, 1758 |
5 | Gyrinus (Gyrinus) substriatus (Linnaeus, 1758) |
6 | Orectochilus (Orectochilus) villosus villosus (Müller, 1776) |
Семейство Haliplidae Kirby, 1837 | |
1 | Brychius elevatus (Panzer, 1793) |
2 | Haliplus (Haliplidius) confinis Stephens, 1828 |
3 | Haliplus (Haliplus) fluviatilis Aubé, 1836 |
4 | Haliplus (Haliplus) furcatus Seidlitz, 1887 |
5 | Haliplus (Haliplus) immaculatus Gerhardt, 1877 |
[Haliplus (Haliplus) lineolatus Mannerheim, 1844] | |
6 | Haliplus (Haliplus) ruficollis (DeGeer, 1774) |
7 | Haliplus (Haliplus) sibiricus Motschulsky, 1860 |
8 | Haliplus (Haliplus) zacharenkoi Gramma in |
Gramma et Prisny, 1973 | |
9 | Haliplus (Liaphlus) fulvus (Fabricius, 1801) |
[Haliplus (Liaphlus) variegatus Sturm, 1834] | |
10 | Peltodytes caesus (Duftschmid, 1805) |
Семейство Noteridae Thomson, 1860 | |
1 | Noterus clavicornis (DeGeer, 1774) |
2 | Noterus crassicornis (Müller, 1776) |
Семейство Dytiscidae Leach, 1815 | |
1 | Agabus (Acatodes) congener (Thunberg, 1794) |
2 | Agabus (Acatodes) confinis (Gyllenhal, 1808) * |
3 | Agabus (Acatodes) fuscipennis (Paykull, 1798) |
4 | Agabus (Acatodes) pseudoclypealis Scholz, 1933 |
5 | Agabus (Agabus) labiatus (Brahm, 1790) |
6 | Agabus (Agabus) uliginosus (Linnaeus, 1761) |
7 | Agabus (Agabus) undulatus (Schrank, 1776) |
8 | Agabus (Gaurodytes) guttatus guttatus (Paykull, 1798) |
9 | Agabus (Gaurodytes) bipustulatus (Linnaeus, 1767) |
10 | Agabus (Gaurodytes) paludosus (Fabricius, 1801) |
11 | Ilybius ater (DeGeer, 1774) |
12 | Ilybius erichsoni (Gemminger et Harold, 1868) |
13 | Ilybius fenestratus (Fabricius, 1781) |
14 | Ilybius fuliginosus (Fabricius, 1792) |
15 | Ilybius guttiger (Gyllenhal, 1808) |
16 | Ilybius neglectus (Erichson, 1837) |
17 | Ilybius quadriguttatus (Lacordaire, 1835) |
18 | Ilybius similis Thomson, 1856 |
19 | Ilybius subaeneus Erichson, 1837 |
20 | Ilybius subtilis (Erichson, 1837) * |
21 | Platambus maculatus (Linnaeus, 1758) |
22 | Colymbetes fuscus (Linnaeus, 1758) |
23 | Colymbetes paykulli Erichson, 1837 |
24 | Colymbetes striatus (Linnaeus, 1758) |
25 | Nartus grapii (Gyllenhal, 1808) |
26 | Rhantus bistriatus (Bergstraesser, 1778) |
27 | Rhantus consputus (Sturm, 1834) |
28 | Rhantus exsoletus (Forster, 1771) |
29 | Rhantus frontalis (Marsham, 1802) |
30 | Rhantus latitans Sharp, 1882 |
31 | Rhantus suturalis (Macleay, 1825) |
32 | Liopterus haemorrhoidalis (Fabricius, 1787) |
33 | Cybister (Cybister) lateralimarginalis lateralimarginalis |
(DeGeer, 1774) | |
34 | Acilius (Acilius) canaliculatus (Nicolai, 1822) |
35 | Acilius (Acilius) sulcatus (Linnaeus, 1758) |
36 | Graphoderus austriacus (Sturm, 1834) |
37 | Graphoderus bilineatus (DeGeer, 1774) |
38 | Graphoderus cinereus (Linnaeus, 1758) |
39 | Graphoderus zonatus zonatus (Hoppe, 1795) |
40 | Dytiscus circumcinctus Ahrens, 1811 |
41 | Dytiscus thianschanicus (Gschwendtner, 1923) |
42 | Dytiscus latissimus Linnaeus, 1758 |
43 | Dytiscus marginalis marginalis Linnaeus, 1758 |
44 | Hydaticus (Hydaticus) continentalis Balfour-Browne, 1944 |
45 | Hydaticus (Hydaticus) seminiger (DeGeer, 1774) |
46 | Hydaticus (Hydaticus) transversalis transversalis |
(Pontoppidan, 1763) | |
47 | Bidessus nasutus Sharp, 1887 * |
48 | Bidessus unistriatus (Goeze, 1777) |
49 | Hydroglyphus geminus (Fabricius, 1792) |
[Deronectes latus (Stephens, 1829)] | |
50 | Nebrioporus assimilis (Paykull, 1798) |
51 | Nebrioporus depressus (Fabricius, 1775) |
52 | Hydroporus angustatus Sturm, 1835 |
53 | Hydroporus discretus Fairmaire et Brisout, 1859 * |
54 | Hydroporus erythrocephalus (Linnaeus, 1758) |
55 | Hydroporus figuratus (Gyllenhal in Sahlberg, 1826) |
56 | Hydroporus fuscipennis Schaum in |
Schaum et Kiesenwetter, 1868 | |
57 | Hydroporus incognitus Sharp, 1869 * |
58 | Hydroporus neglectus Schaum, 1845 |
59 | Hydroporus nigrita (Fabricius, 1792) * |
60 | Hydroporus palustris (Linnaeus, 1761) |
61 | Hydroporus planus (Fabricius, 1781) |
62 | Hydroporus cf. pubescens (Gyllenhal, 1808) * |
63 | Hydroporus semenowi Jakovlev, 1897 * |
64 | Hydroporus striola (Gyllenhal in Sahlberg, 1826) |
65 | Graptodytes bilineatus (Sturm, 1835) |
66 | Graptodytes granularis (Linnaeus, 1767) |
67 | Graptodytes pictus (Fabricius, 1787) |
68 | Porhydrus lineatus (Fabricius, 1775) |
69 | Porhydrus obliquesignatus (Bielz, 1852) |
70 | Clemnius (Clemnius) decoratus (Gyllenhal, 1810) |
71 | Hygrotus (Coelambus) flaviventris (Motschulsky, 1860) * |
72 | Hygrotus (Coelambus) nigrolineatus (Steven, 1808) |
73 | Hygrotus (Hygrotus) inaequalis (Fabricius, 1777) |
74 | Hygrotus (Hygrotus) quinquelineatus (Zetterstedt, 1828) |
75 | Hygrotus (Hygrotus) versicolor (Schaller, 1783) |
76 | Hygrotus (Leptolambus) impressopunctatus (Schaller, 1783) |
77 | Hygrotus (Leptolambus) marklini (Gyllenhal, 1813) |
78 | Hygrotus (Leptolambus) parallellogrammus (Ahrens, 1812) |
79 | Hygrotus (Leptolambus) saginatus (Schaum, 1857) * |
80 | Hyphydrus anatolicus Guignot, 1957 |
81 | Hyphydrus ovatus (Linnaeus, 1761) |
82 | Laccophilus hyalinus (DeGeer, 1774) |
83 | Laccophilus minutus (Linnaeus, 1758) |
84 | Laccophilus poecilus Klug, 1834 |
Подотряд Polyphaga Emery, 1886 | |
Семейство Helophoridae Leach, 1815 | |
1 | Helophorus (Helophorus) aquaticus (Linnaeus, 1758) |
2 | Helophorus (Rhopalohelophorus) brevipalpis Bedel, 1881 |
3 | Helophorus (Rhopalohelophorus) discrepans Rey, 1885 * |
4 | Helophorus (Rhopalohelophorus) granularis (Linnaeus, 1760) |
5 | Helophorus (Rhopalohelophorus) kirgisicus Knisch, 1914 * |
6 | Helophorus (Rhopalohelophorus) minutus Fabricius, 1775 * |
7 | Helophorus (Rhopalohelophorus) nanus (Sturm, 1836) * |
8 | Helophorus (Rhopalohelophorus) pumilio Erichson, 1837 * |
9 | Helophorus (Rhopalohelophorus) redtenbacheri Kuwert, 1885 * |
10 | Helophorus (Rhopalohelophorus) uvarovi Angus, 1985 * |
Семейство Georissidae Laporte de Castelnau, 1840 | |
1 | Georissus (Georissus) crenulatus (Rossi, 1794) |
2 | Georissus (Neogeorissus) costatus Laporte de Castelnau, 1840 |
Семейство Hydrochidae Thomson, 1859 | |
1 | Hydrochus brevis (Herbst, 1793) * |
2 | Hydrochus crenatus (Fabricius, 1792) |
3 | Hydrochus elongatus (Schaller, 1783) |
4 | Hydrochus ignicollis Motschulsky, 1860 |
5 | Hydrochus kirgisicus Motschulsky, 1860 |
6 | Hydrochus megaphallus Berge Henegouwen, 1988 * |
Семейство Spercheidae Erichson, 1837 | |
1 | Spercheus emarginatus (Schaller, 1783) |
Семейство Hydrophilidae Latreille, 1802 | |
Водные и околоводные формы | |
1 | Berosus (Berosus) luridus (Linnaeus, 1760) |
2 | Berosus (Berosus) signaticollis (Charpentier, 1825) |
3 | Berosus (Enoplurus) frontifoveatus Kuwert, 1888 |
4 | Berosus (Enoplurus) fulvus Kuwert, 1888 * |
5 | Berosus (Enoplurus) spinosus (Steven, 1808) * |
6 | Laccobius (Dimorpholaccobius) bipunctatus (Fabricius, 1775) |
7 | Laccobius (Dimorpholaccobius) striatulus (Fabricius, 1801) |
8 | Laccobius (Laccobius) albipes Kuwert, 1890 |
9 | Laccobius (Laccobius) minutus (Linnaeus, 1758) |
10 | Laccobius (Microlaccobius) gracilis gracilis Motschulsky, 1855 |
11 | Paracymus aeneus (Germar, 1824) |
12 | Hydrobius fuscipes (Linnaeus, 1758) sensu lato |
13 | Limnoxenus niger (Gmelin, 1790) |
14 | Hydrochara caraboides (Linnaeus, 1758) |
15 | Hydrochara flavipes (Steven, 1808) |
16 | Hydrophilus (Hydrophilus) aterrimus Eschscholtz, 1822 |
17 | Anacaena limbata (Fabricius, 1792) |
18 | Anacaena lutescens (Stephens, 1829) |
19 | Chaetarthria seminulum (Herbst, 1797) |
20 | Cymbiodyta marginella (Fabricius, 1792) |
21 | Enochrus (Enochrus) melanocephalus (Olivier, 1792) |
22 | Enochrus (Lumetus) bicolor (Fabricius, 1792) * |
23 | Enochrus (Lumetus) fuscipennis (Thomson, 1884) * |
24 | Enochrus (Lumetus) ochropterus (Marsham, 1802) |
25 | Enochrus (Lumetus) quadripunctatus (Herbst, 1797) |
26 | Enochrus (Lumetus) testaceus (Fabricius, 1801) |
27 | Enochrus (Methydrus) affinis (Thunberg, 1794) |
28 | Enochrus (Methydrus) coarctatus (Gredler, 1863) |
29 | Helochares (Helochares) obscurus (Müller, 1776) |
30 | Coelostoma (Coelostoma) orbiculare (Fabricius, 1775) |
31 | Cercyon (Cercyon) bifenestratus Kuester, 1851 |
32 | Cercyon (Cercyon) convexiusculus Stephens, 1829 * |
33 | Cercyon (Cercyon) marinus Thomson, 1853 |
34 | Cercyon (Cercyon) sternalis (Sharp, 1918) |
35 | Cercyon (Cercyon) tristis (Illiger, 1801) * |
36 | Cercyon (Dicyrtocercyon) ustulatus (Preyssler, 1790) * |
Наземные формы | |
37 | Cercyon (Cercyon) haemorrhoidalis (Fabricius, 1775) |
38 | Cercyon (Cercyon) lateralis (Marsham, 1802) * |
39 | Cercyon (Cercyon) melanocephalus (Linnaeus, 1758) * |
[Cercyon (Cercyon) pygmaeus (Illiger, 1801)] | |
40 | Cercyon (Cercyon) quisquilius (Linnaenus, 1760) |
41 | Cercyon (Cercyon) terminatus (Marsham, 1802) * |
42 | Cercyon (Cercyon) unipunctatus (Linnaeus, 1758) * |
43 | Cercyon (Paracercyon) analis (Paykull, 1798) |
44 | Cercyon (Paracycreon) laminatus Sharp, 1873 * |
45 | Cryptopleurum crenatum (Kugelann, 1794) * |
46 | Cryptopleurum minutum (Fabricius, 1775) |
47 | Cryptopleurum subtile Sharp, 1884 * |
48 | Megasternum concinnum (Marsham, 1802) |
49 | Sphaeridium bipustulatum Fabricius, 1781 |
50 | Sphaeridium lunatum Fabricius, 1792 * |
51 | Sphaeridium marginatum Fabricius, 1787 * |
52 | Sphaeridium scarabaeoides (Linnaeus, 1758) |
53 | Sphaeridium substriatum Faldermann, 1838 * |
Семейство Hydraenidae Mulsant, 1844 | |
[Hydraena (Hydraena) excisa Kiesenwetter, 1849] | |
[Hydraena (Hydraena) gracilis Germar, 1824] | |
1 | Hydraena (Hydraena) palustris Erichson, 1837 * |
2 | Hydraena (Hydraena) pulchella Germar, 1824 |
3 | Hydraena (Hydraena) reyi Kuwert, 1888 * |
4 | Hydraena (Hydraena) riparia Kugelann, 1794 * |
5 | Limnebius (Bilimneus) atomus (Duftschmid, 1805) |
6 | Limnebius (Limnebius) aluta Bedel, 1881 * |
7 | Limnebius (Limnebius) crinifer Rey, 1885 |
8 | Limnebius (Limnebius) parvulus (Herbst, 1797) |
9 | Aulacochthebius narentinus (Reitter, 1885) |
10 | Ochthebius (Asiobates) flavipes Dalla Torre, 1877 |
11 | Ochthebius (Asiobates) hungaricus Endrödy-Younga, 1967 * |
12 | Ochthebius (Asiobates) minimus (Fabricius, 1792) |
13 | Ochthebius (Asiobates) remotus Reitter, 1885 |
14 | Ochthebius (Asiobates) sp. * |
15 | Ochthebius (Ochthebius) bernhardi Jäch et Delgado, 2008 |
16 | Ochthebius (Ochthebius) foveolatus Germar, 1824 |
17 | Ochthebius (Ochthebius) pusillus Stephens, 1835 |
18 | Ochthebius (Ochthebius) sp. 1 * |
19 | Ochthebius (Ochthebius) sp. 2 * |
[Ochthebius (Ochthebius) sp. 3] | |
Семейство Scirtidae Fleming, 1821 | |
1 | Scirtes orbicularis (Panzer, 1793) * |
2 | Elodes sp. * |
[Contacyphon coarctatus Paykull, 1799] | |
3 | Contacyphon laevipennis Tournier, 1868 * |
4 | Contacyphon padi (Linnaeus, 1758) |
5 | Contacyphon palustris Thomson, 1855 * |
6 | Contacyphon pubescens (Fabricius, 1792) * |
7 | Contacyphon variabilis (Thunberg, 1787) |
Семейство Elmidae Curtis, 1830 | |
1 | Macronychus quadrituberculatus Müller, 1806 * |
2 | Potamophilus acuminatus (Fabricius, 1792) |
3 | Limnius sp. * |
[Elmis aenea (Müller, 1806)] | |
[Elmis maugetii Latreille, 1802] | |
[Oulimnius tuberculatus (Müller, 1806)] | |
Семейство Dryopidae Billberg, 1820 | |
1 | Dryops auriculatus (Geoffroy, 1785) * |
2 | Dryops griseus (Erichson, 1847) * |
3 | Dryops similaris Bollow, 1936 * |
Семейство Limnichidae Erichson, 1846 | |
1 | Limnichus sericeus (Duftschmidt, 1825) * |
2 | Limnichus incanus Kiesenwetter, 1851 |
3 | Pelochares versicolor (Waltl, 1838) |
Семейство Heteroceridae MacLeay, 1825 | |
1 | Augyles (Augyles) hispidulus (Kiesenwetter, 1843) |
[Augyles (Augyles) intermedius (Kiesenwetter, 1843)] | |
2 | Augyles (Augyles) maritimus (Guérin-Méneville, 1844) * |
3 | Augyles (Augyles) sp. * |
4 | Heterocerus fenestratus (Thunberg, 1784) |
5 | Heterocerus flexuosus Stephens, 1828 |
6 | Heterocerus fossor Kiesenwetter, 1843 * |
7 | Heterocerus fusculus Kiesenwetter, 1843 |
8 | Heterocerus marginatus (Fabricius, 1787) |
9 | Heterocerus obsoletus Curtis, 1828 |
10 | Heterocerus parallelus Gebler, 1830 |
[Heterocerus heydeni Kuwert, 1890] | |
Семейство Chrysomelidae Latreille, 1802 | |
1 | Donacia aquatica (Linnaeus, 1758) |
2 | Donacia bicolora bicolora Zschach, 1788 |
3 | Donacia cinerea Herbst, 1784 |
4 | Donacia crassipes Fabricius, 1775 |
5 | Donacia dentata Hoppe, 1795 |
6 | Donacia marginata Hoppe, 1795 |
7 | Donacia thalassina thalassina Germar, 1811 * |
8 | Donacia tomentosa Ahrens, 1810 |
9 | Donacia vulgaris vulgaris Zschach, 1788 |
Семейство Curculionidae Latreille, 1802 | |
1 | Bagous (Bagous) bagdatensis Pic, 1904 |
2 | Bagous (Bagous) glabrirostris (Herbst, 1795) |
3 | Bagous (Bagous) lutulentus Gyllenhal, 1813 |
4 | Bagous (Bagous) puncticollis Boheman, 1845 |
5 | Bagous (Bagous) subcarinatus Gyllenhal, 1836 * |
6 | Bagous (Macropelmus) argillaceus Gyllenhal, 1836 * |
7 | Bagous (Macropelmus) collignensis (Herbst, 1797) * |
8 | Bagous (Macropelmus) dieckmanni Gratshev, 1993 |
9 | Bagous (Macropelmus) limosus (Gyllenhal, 1827) * |
10 | Bagous (Macropelmus) lutosus (Gyllenhal, 1813) * |
11 | Bagous (Macropelmus) nodulosus Gyllenhal, 1836 * |
12 | Hydronomus alismatis (Marsham, 1802) * |
13 | Notaris acridulus (Linnaeus, 1758) * |
14 | Notaris scirpi (Fabricius, 1792) |
15 | Thryogenes festucae (Herbst, 1795) * |
16 | Thryogenes fiorii Zumpt, 1928 * |
17 | Thryogenes nereis (Paykull, 1800) * |
18 | Thryogenes scirrhosus (Gyllenhal, 1835) * |
19 | Tanysphyrus lemnae (Paykull, 1792) |
20 | Limnobaris t-album (Linnaeus, 1758) * |
21 | Limnobaris dolorosa (Goeze, 1777) * |
22 | Poophagus hopffgarteni Tournier, 1873 * |
[Poophagus sisymbrii (Fabricius, 1777)] | |
23 | Phytobius leucogaster (Marsham, 1802) * |
Литературные данные | |
1 | Gyrinus (Gyrinus) paykulli Ochs, 1927 |
2 | Gyrinus (Gyrinus) suffriani Scriba, 1855 |
3 | Agabus (Acatodes) sturmii (Gyllenhal in Schönherr, 1808) |
4 | Agabus (Gaurodytes) biguttulus (Thomson, 1867) |
5 | Ilybius chalconatus (Panzer, 1796) |
6 | Ilybius crassus Thomson, 1856 |
7 | Rhantus notaticollis (Aubé, 1837) |
8 | Rhantus suturellus (Harris, 1828) |
9 | Dytiscus lapponicus Gyllenhal, 1808 |
10 | Hydroporus dorsalis (Fabricius, 1787) |
11 | Hydroporus rufifrons (Müller, 1776) |
12 | Hydroporus umbrosus (Gyllenhal, 1808) |
13 | Scarodytes halensis (Fabricius, 1787) |
? | Hygrotus (Coelambus) caspius (Wehncke, 1875) |
14 | Hygrotus (Leptolambus) polonicus (Aubé, 1842) |
15 | Dryops rufipes (Krynicki, 1832) |
16 | Donacia fennica (Paykull, 1800) |
17 | Donacia impressa Paykull, 1799 |
18 | Donacia semicuprea Panzer, 1796 |
19 | Donacia simplex Fabricius, 1775 |
20 | Donacia versicolorea (Brahm, 1790) |
21 | Plateumaris (Plateumaris) affinis (Kunze, 1818) |
22 | Bagous (Bagous) robustus Brisout, 1863 |